Bij sommige partijen (zoals het CDA, SP, Forum voor democratie en 50PLUS) en kiezers lijkt de angst te bestaan dat de EU de Nederlandse pensioenen zou bedreigen (zie ook de websites van GeenStijl en Das Kapital). Voor de redactie van EU Explainer was dit een reden om Hans Van Meerten te raadplegen en na te gaan of dat beeld klopt. Van Meerten is hoogleraar pensioenrecht aan de Universiteit Utrecht en als expert betrokken bij EU Explainer. Het idee dat de EU de Nederlandse pensioenen zou bedreigen noemt hij “zwartepieten”. Hoe zit het echt? Bemoeit Europa zich met de Nederlandse pensioenen?
Europese richtlijn beschermt juist
Allereerst, er is inderdaad een Europese richtlijn op het gebied van de pensioenen, meer specifiek de bedrijfs- en beroepspensioenfondsen. Alleen, die Europese richtlijn voert geen Europees pensioenstelsel in. Er gaat ook geen Nederlands pensioengeld naar de EU. Deze bedrijfspensioenen zijn bovendien pensioenen waarover de Nederlandse Staat ook voor de richtlijn geen directe zeggenschap had.
“Het gaat erom dat de fondsen over de grenzen tussen de lidstaten kunnen werken, zowel om zelf te investeren als om pensioenen uit te keren”, stelt Van Meerten. De richtlijn bepaalt aan welke minimumvoorwaarden de fondsen dan moeten voldoen. Deze minimumvoorwaarden hebben bijvoorbeeld betrekking op de transparantie van de fondsen ten opzichte van hun aangeslotenen, hun dekkingsgraad en hun investeringsbeleid. Dit dient ter bescherming van de mensen die aangesloten zijn bij zo’n pensioen, degenen die uiteindelijk recht hebben op een pensioen. Toezicht wordt gehouden door de nationale centrale banken en deze moeten toestemming geven voordat zo’n bedrijfspensioenfonds in andere lidstaten mag beginnen te opereren.
Geen bedreiging
“Daarom is niet in te zien hoe ‘Brussel’ onze pensioenen bedreigt’”, verklaart Hans van Meerten. Ook als we creatief zijn en een poging doen, is dat niet het geval. Is het wellicht omdat er ‘miljarden naar Griekenland gaan en wij moeten korten op onze pensioenen’? Nee, want het geld dat naar Griekenland gaat was vooral bedoeld om onze financiële instellingen te redden en terug te betalen, waaronder onze pensioenfondsen die veel leningen in Griekenland hebben. De pensioenfondsen en de Nederlandse deelnemers hebben hier dus vooral van geprofiteerd.
Is het wellicht de Europese Centrale Bank (ECB) die de rente kunstmatig laag houdt, zoals Henk Krol en Pieter Omtzigt zeggen? Nee, want de dekkingsgraad van pensioenfondsen (de verhouding bezittingen en schulden) stijgt nu weer omdat er hoge rendementen op aandelen worden gemaakt door pensioenfondsen. Is dat dan ook kunstmatig? Lage rentes komen overal ter wereld voor. Dat heeft met name met de wereldwijde vergrijzing en de gestegen levensverwachting te maken.
Taak voor de nationale wetgever
Hans Van Meerten concludeert bovendien: “we zouden de discussie over ‘Brussel steelt ons geld’ niet hebben als de nationale wetgever in Den Haag nu eens duidelijk regelt dat het eigendom van het pensioengeld bij de deelnemer ligt. Niemand zegt immers: Brussel steelt mijn bankrekening.”
Foto: Roel Wijnants
De redactie bedankt Laurens Gaukema voor waardevolle assistentie bij de totstandkoming van dit artikel.
