Het CDA-verkiezingsprogramma is rigoureus Nederlands georiënteerd. Politiek is nationaal en lokaal, de EU is functioneel: veiligheid en defensie, klimaat en energie, vluchtelingen, economische stabiliteit.
Nationale draai
Op het punt van de Europese Unie is het CDA bezig zijn nationale draai af te ronden. Op het eerste gezicht heeft de Unie nog een belangrijke rol, zoals traditioneel voor het CDA:
“We hebben als Nederland een krachtig en slagvaardig Europa nodig om onze belangen te beschermen en onze positie te versterken. In Europa vinden we waarden terug die we in Nederland hoog in het vaandel hebben staan. En juist omdat Europa en de Europese Unie voor ons zo belangrijk zijn, moeten we stevig zijn in de analyse van de problemen en niet bang zijn in de keuze voor verstrekkende oplossingen, ook als dit betekent dat we het functioneren van huidige Europese instituties ter discussie stellen. Wij kiezen voor een sterker en vitaler Europa, dat zich concentreert op haar kerntaken en vaker dan nu samenwerking zoekt in kleinere kopgroepen en oog houdt voor het beleid van nationale staten.”
De Unie moet vooral de Nederlandse belangen beschermen en onze positie versterken.
Maar de Unie moet vooral de Nederlandse belangen beschermen en onze positie versterken. Dat doet ze kennelijk niet goed, want er moet stevig vertimmerd worden, zowel op het punt van de instellingen als op het punt van de taken. Hoe precies zal later blijken: “In de komende periode voegen we de daad bij het woord en komen we met ideeën voor het herijken van de taken van de Europese Unie.” Dit is een recept voor ondergraving van het gezag van de Unie; te schrijven dat het zo niet verder kan, maar niet hoe het dan wel anders moet.
Radicale koerswijziging
In het programma kun je nog een zekere halfslachtigheid lezen: Europa moet sterker maar dan wel heel anders. Pas in de campagne kwam de aap uit de mouw toen CDA-leider Buma op 26 februari in het RTL-verkiezingsdebat, na eerdere aarzelingen tenslotte verzekerde dat hij het Oekraïne-akkoord ‘in de prullenbak zou gooien’ als hij premier zou worden. Een sterker door de nationale populistische erupties bepaalde positie is niet denkbaar. Het CDA had in de Eerste en Tweede Kamer vóór dat akkoord gestemd.
In het programma kun je nog een zekere halfslachtigheid lezen: Europa moet sterker maar dan wel heel anders.
Kortom: het CDA-verkiezingsprogramma wat betreft Europa, zoals geïnterpreteerd door lijsttrekker Buma, geeft blijk van een per saldo radicale koerswijziging van het CDA op twee punten. Ten eerste is de Europese politiek geheel een afgeleide geworden van nationale belangen. Ten tweede lijkt kennis van en belangstelling voor de Europese Unie en de Europese politiek bij het CDA feitelijk verdampt. Want hoewel het zowel inhoudelijk als in opzet totaal anders moet met de Unie, is er geen enkel ontwikkeld idee van wat er moet veranderen, en hoe dan?
Beide punten zijn voor een traditioneel zeer op Europa gerichte partij, die met haar Europese zusterpartijen bovendien altijd in het hart van de Europese politiek meedraaide, zeer opmerkelijk en ze zijn niet goed voor de positie van Nederland in Europa.
Foto: CDA-lijsttrekker Sybrand Buma spreekt bij het congres van de Europese Volkspartij 2012 , European People’s Party.
